PROJEYE RİAYET ETMENİN ÖNEMİ

Binalarda projeye riayet etmek

Yani yapım sürecinde mimari, statik ve elektrik-mekanik projelere tam olarak uygun şekilde inşaat gerçekleştirmek, bir binanın depreme karşı dayanıklılığı açısından hayati bir rol oynar. Projeler; mühendisler tarafından bilimsel hesaplamalarla, zemin etütleri, yük analizleri ve yönetmelikler dikkate alınarak hazırlanır. Bu projelerden sapmak, binanın taşıyıcı sistem dengesini bozarak ciddi yapısal zafiyetlere yol açabilir.

Deprem faktörü

Deprem, binaları hem yatay hem düşey kuvvetlere maruz bırakır. Statik projelerde kolon, kiriş, perde duvar gibi taşıyıcı elemanların konumu, boyutu, donatı oranı ve malzeme özellikleri, bu kuvvetlere karşı optimum dayanım gösterecek şekilde tasarlanır. Ancak inşaat sırasında projeye uyulmazsa —örneğin kolon eksiltilirse, yanlış kesit uygulanırsa ya da donatılar yetersiz yerleştirilirse— bina deprem sırasında beklenenden çok daha fazla hasar alabilir veya tamamen çökebilir.

Doğru plan

Ayrıca, mimari projede gösterilen plan düzeni de depreme dayanıklılığı etkiler. Asimetrik ya da düzensiz taşıyıcı sistemler, yapının burulma (dönme) davranışını artırabilir. Mimari projeye uygun yapılmayan duvar yerleşimleri ya da sonradan yapılan tadilatlar, bu düzeni bozarak rijitlik dengesini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, hem yapım öncesinde hem de kullanım aşamasında projeye sadık kalmak gerekir.

Yapı denetim etkisi

Projeye aykırı uygulamalar, sadece mühendislik açısından değil, hukuki ve idari açıdan da ciddi sonuçlar doğurur. Yapı denetim sistemleri, uygulamanın projeye uygunluğunu denetlemekle yükümlüdür. Ancak bazı kaçak müdahaleler ya da göz ardı edilen uygulama hataları, deprem anında telafisi olmayan kayıplara yol açabilir. Türkiye'de yaşanan büyük depremler sonrası yapılan incelemelerde, birçok binanın proje dışı müdahaleler nedeniyle yıkıldığı görülmüştür.

Hesap verebilirlik

Sonuç olarak, projeye riayet etmek bir binayı sadece “inşa etmek” değil, onu “doğru ve güvenli şekilde inşa etmek” anlamına gelir. Depreme dayanıklı bir yapı oluşturmanın en temel adımlarından biri, bilimsel olarak hazırlanmış projelere eksiksiz şekilde uymaktır. Her bir detay, o yapının can güvenliğiyle doğrudan ilişkilidir.