profesyonel gayrimenkul yönetim uzmanlığı

ORTAK ALAN PEYZAJ BAKIMI

Bahçe İçin En Uygun Ağaçlar - ÜVEZ

Üvez (Sorbus), gülgiller (Rosaceae) familyasına ait olan ve genellikle kışın yapraklarını döken çalı veya ağaç türlerinin ortak adıdır.

Familya ve Genel Özellikler: Üvezler, Rosaceae (gülgiller) familyasına aittir. Farklı boylarda olabilirler, genellikle 3-25 metre arasında değişen yüksekliklere ulaşabilirler.

Çiçeklenme: Üvezler genellikle Mayıs-Haziran ayları arasında beyaz renkte çiçekler açarlar. Nadiren pembe renkte çiçekler de gözlemlenebilir.

Meyveler: Üvezlerin meyveleri yalancı meyve tipindedir. Meyveler genellikle küremsi, yumurtamsı veya armut şeklindedir.

Tür Çeşitliliği: Üvez cinsinin dünya genelinde 80'den fazla türü bulunmaktadır. Türkiye'de ise 12 türü ve 17 taksonu vardır.

Latince Köken ve İsim: "Sorbus" sözcüğü Latince "Sorbum" sözcüğünden gelir ve "meyve" anlamına gelir. Anadolu'da "üvez" ismi özellikle Sorbus domestica türü için kullanılırken, diğer üvez türlerine genellikle "geyicek elması, geyik elması, kuş elması, kuş armutu" gibi isimler verilir.

Üvezler genellikle park ve bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilirler. Aynı zamanda meyveleri de bazı kültürlerde gıda olarak kullanılır veya kuşlar tarafından tüketilir.

Dayanıklılık ve Ekolojik Rol: Türkiye'de doğal olarak bulunan üvez türleri genellikle kuraklığa ve hava kirliliğine dayanıklıdır. Özellikle çalı ve küçük ağaç şeklinde görünen bu türler, yüksek dağ kuşağında erozyon kontrolü için önemli bir rol oynarlar.

Kereste Değeri: Üvez ve özellikle akçaağaç yapraklı üvezin kerestesi oldukça değerlidir. Bu kereste çeşitleri, yapı malzemeleri ve mobilya üretiminde kullanılır.

Arıcılık ve Çiçek Açma: Yaz aylarında çiçek açan üvezler, arıcılık için önemli bir bitkidir. Arılar bu dönemde üvez çiçeklerinden nektar toplayarak bal üretirler.

Yemek ve Tıbbi Kullanım: Üvez meyveleri insanlar ve kuşlar tarafından tüketilir. Ayrıca meyve ve yaprakları modern ve alternatif tıbbın çeşitli amaçlarında kullanılır.

Rusya'da Kullanımı: Rusya'da üvezlerden "ryabin cognac" adında geleneksel bir votka yapılır. Bu içki üvez meyvesinden elde edilen özlerle aromalandırılır ve geleneksel Rus içki kültüründe yer alır.

Üvezler, ekolojik, ekonomik ve kültürel açıdan önemli bir bitki türüdür ve geniş bir kullanım alanına sahiptirler.



Üvez ağacı (Sorbus spp.) tohumlarının ekimi konusunda dikkat edilmesi gereken noktalar:

Don Riski: Üvez tohumları, genellikle erken baharda ekildiğinde daha iyi çimlenme ve gelişme gösterirler. Geç sonbahar veya kış aylarında tohum ekimi yapılırsa, tohumların donla karşılaşma riski artabilir. Bu durumda tohumlar zarar görebilir veya çimlenme oranı düşebilir.

Toprak Isısı: Erken bahar aylarında toprak genellikle yeterince ısınmış olur ve tohumların çimlenmesi için uygun bir ortam sağlar. Üvez tohumları bu dönemde daha iyi köklenir ve büyüme süreci başlar.

İklim Şartları: Üvez ağaçları genellikle soğuğa dayanıklı olsalar da, genç fidanlar için don riski önemlidir. Erken baharda ekim yapıldığında, ilkbahar yağmurları da fidanların köklenmesine yardımcı olur.

Önlemler: Geç sonbahar veya kış aylarında tohum ekimi yapılacaksa, tohumların dondan korunması için ekim yapıldıktan sonra üzerlerine hafif bir örtü (örneğin ince bir örtü bezi veya tüyler) serilerek koruma sağlanabilir. Ayrıca, toprak nemini korumak için mulç uygulaması da faydalı olabilir.

Sonuç olarak, üvez ağacı tohumlarının erken bahar aylarında ekilmesi daha güvenlidir ve daha başarılı sonuçlar verir. Don riski olasıysa, ekimden sonra tohumların korunmasına özen gösterilmelidir. Bu sayede fidanlar sağlıklı bir şekilde gelişim gösterebilir. İklim ve Güneşlenme: Üvez ağacı, ılıman iklimleri sever ve yüksek güneşlenme oranına ihtiyaç duyar. Bu nedenle güneşi bol alanlarda daha iyi yetişir.

Toprak Tercihi: Kumlu, killi ve organik mineral bakımından zengin topraklar üvez ağacının tercih ettiği toprak türleridir. Bu tür topraklarda kök sistemini iyi geliştirir ve sağlıklı bir büyüme gösterir.

Yayılış Alanı: Üvez ağacının anavatanı Avrupa ve Sibirya'dır. Ancak Türkiye'de de çeşitli bölgelerde yaygın olarak bulunur. Özellikle Ağrı, Amasya, Artvin, Bursa, Çanakkale, Giresun, Kars, Kastamonu, Kayseri ve Trabzon illerinde doğal olarak görülebilir.

Yetişme Alanları: Ormanlık alanlar, taşlı, çakıllı, kurak ve kayalık yamaçlar üvez ağacının doğal yaşam alanlarıdır. Bu tür zorlu koşullara dayanıklıdır ve bu alanlarda iyi bir şekilde adapte olabilir.

GENEL ÖZELLİKLERİ

Çiçeklenme ve Yaprak Dökümü: Üvez ağacı, Mayıs ve Haziran aylarında beyaz renkli çiçekler açar. Kış aylarında ise yapraklarını döker.

Yapraklar: Yaprakları geniş yapraklı ve 7-11 parçacığa ayrılır. Yaprak kenarları dişlidir.

Gövde ve Kabuk: Genç sürgünleri tüylü olan üvez ağacının gençken açık kızıl ve kahverengi renkte gövdesi vardır. Yaşlandıkça gövde rengi koyulaşır ve kabukta çatlaklar oluşabilir.

Yükseklik ve Yaşama Alanı: Mayıs ve Haziran aylarında çiçeklenmeye başlayan üvez ağaçları genellikle 1500-2500 metre arası yüksekliklerde yetişirler. Bu özellikleriyle üvez ağacı dağlık ve yüksek rakımlı bölgelerde yaygın olarak bulunur.

Yaşam Süresi: Üvez ağacı çok yıllık bir ağaçtır, yani uzun ömürlüdür.