Olea europaea, yani Avrupa zeytini veya bilinen diğer adıyla zeytin ağacı, zeytingiller (Oleaceae) familyasından geleneksel olarak Akdeniz iklimine özgü bir ağaç türüdür. Zeytin ağacı, tüm Akdeniz ülkelerinin yanı sıra Güney Amerika, Güney Afrika, Çin, Avustralya, Yeni Zelanda, Meksika ve Amerika Birleşik Devletleri gibi bölgelerde yetiştirilir. Özellikle Akdeniz iklimi olan yerlerde en iyi şekilde gelişir ve verimli olur. Zeytinin meyvesi olan zeytin, zeytinyağının temel kaynağıdır ve Akdeniz mutfağının vazgeçilmez bir bileşenidir. Zeytinyağı hem sağlık açısından değerlidir hem de yemeklerde kullanımı oldukça yaygındır.
Bitki Ailesi: Zeytin, Oleaceae familyasına aittir. Bu familyada Leylaklar, Yaseminler, Forsythia gibi bitkiler de bulunur. Bu familya bitkileri genellikle hoş kokulu çiçeklere sahiptir.
Zeytin Çeşitleri: Binlerce zeytin çeşidi vardır. Bu çeşitler genellikle yağlık zeytinler, yemeklik zeytinler veya her ikisi için kullanılabilir zeytinler olarak sınıflandırılır. Sofralık zeytinler ise genellikle doğrudan tüketim için yetiştirilir ve çeşitli renk, büyüklük ve tat profillerine sahiptir.
Kullanımı: Hasat edilen zeytinlerin yaklaşık %90'ı zeytinyağı üretiminde kullanılırken, yaklaşık %10'u sofralık zeytin olarak tüketilir. Sofralık zeytinler genellikle tuzlama veya salamura işlemi gördükten sonra doğrudan tüketilir veya yemeklerde kullanılır.
Zeytin ağacı ve meyvesi, kültürel ve ekonomik açıdan büyük öneme sahip olan ve sağlık yararları olan bir bitki türüdür. Akdeniz bölgesindeki tarım ve mutfak kültüründe vazgeçilmezdir ve dünya genelinde çeşitli kültürlerde değerli bir yere sahiptir.
Zeytin ağacı (Olea europaea), Akdeniz, Avrupa, Asya ve Afrika'ya özgü olan sık dallı, yayvan tepeli ve her dem yeşil yapraklı bir ağaç veya çalı türüdür. Bu bitki genellikle yapraklarını dökmeyen bir yapıya sahiptir, yani her zaman yeşil kalır. Oleaceae familyasına ait olan zeytin ağacı, genellikle Akdeniz iklimi gibi sıcak ve ılıman bölgelerde en iyi şekilde yetişir. Gövdesi genellikle kıvrımlı ve yamru yumrudur, yaşlandıkça gri renkte ve çatlamış bir kabukla kaplanabilir. Meyvesi olan zeytinlerin özelliği, sert bir çekirdeğe sahip olmaları ve yenilebilir etli bir yapıda olmalarıdır.
Zeytin ağacı genellikle bodur bir yapıya sahiptir ve nadiren 8-15 metre (26-49 feet) yüksekliği aşar. Ancak özellikle güney İtalya'nın Campania bölgesinde, Pisciotta civarında bulunan benzersiz bir tür olan 'Pisciottana', büyük gövde çaplarıyla bu genel ölçüleri aşabilir. Pisciottana zeytin ağaçları, diğer türlerden daha kalın gövdeler ve genişlemiş tac yapısıyla dikkat çeker. Bu özellikleriyle zeytin ağacının genel boyutlarının üzerine çıkarlar ve bölgedeki özel bir ekolojik ve tarımsal öneme sahiptirler.
Zeytin ağacının geniş, kıvrımlı ve yamru yumru bir gövdesi vardır. Bu özellik, özellikle yaşlandıkça daha belirgin hale gelir. Ağaç yaşlandıkça gövde kabuğu düzgün gri renkli olup giderek çatlar.
Zeytin ağacının tacı (tepesi), her sene genişleyen ve yaklaşık olarak ağacın boyu kadar genişleyen bir yapıya sahiptir. Bu durum, ağacın yaşına ve büyümesine paralel olarak gerçekleşir.
Zeytin ağacı uzun ömürlü bir bitkidir ve yaklaşık olarak 2000 yıl kadar yaşayabilir. Bu özelliğiyle dünyanın en uzun ömürlü ağaç türleri arasında yer alır ve tarih boyunca insanlar için önemli bir tarımsal ve kültürel kaynak olmuştur.
Zeytin ağacının tacı, verimli topraklarda genellikle açık ve asimetrik bir yapıya sahiptir, ancak verimsiz topraklarda daha yoğun ve yuvarlak bir görünüm sergiler.
Sürgünleri gri renkli, dikensiz ve hemen hemen üç köşelidir.
Yaprakları simli yeşil renktedir ve dikdörtgen şeklinde olup uzunlukları cinsine göre 20–86 mm arasında, genişlikleri ise 5–30 mm arasındadır. Yapraklar deri gibi sert yapıdadır, çok kısa saplı ve sürgünlere karşılıklı çiftler halinde dizilmiştir. Yaprak kenarları tam kenarlı ve alt yüzeyleri mavimsi gümüşi renkte ve beyaz, sık ipeksi tüylerle kaplıdır. Yaprakların uç kısımlarında sivri bir çıkıntı bulunur. Üst yüzeyleri koyu gri-yeşil renkte ve tüysüzken, alt yüzeyleri mavimsi gümüş renkte ve tüylerle kaplıdır.
Çiçekleri on-yarık kaliks ve taç yapraklarından oluşur, iki erkek organ ve bifid tepecikle küçük, beyaz ve tüylüdür. Çiçekler genellikle bir önceki yılın ağaç dalından çıkan çiçek salkımlarında yaprakların koltuk altlarından fışkırır.
Zeytin ağacının meyvesi, etli bir yapıda olup içinde sert bir çekirdek (taş) bulunur. Meyveler genellikle küçük, 1–2.5 cm uzunluğunda ve ince etlidir. Zeytinler olgunlaştıkça renkleri yeşilden mora doğru değişir ve toplanırlar.
Zeytin ağacı baharın sonlarına doğru yaprakların koltuk altlarında seyrek salkımlar halinde açan küçük beyazımsı-sarı renkli ve kokulu çiçeklere sahiptir.
Bu çiçekler rüzgarlar tarafından taşınan çiçek tozlarıyla döllenir ve etli, yağlı meyvelere dönüşürler. Zeytin meyvesi önce yeşil renkte başlar ve olgunlaştıktan sonra parlak siyah bir renge dönüşür.
Zeytin ağacı, meyvesinden ve çekirdeğinden elde edilen yağ bakımından son derece değerlidir. Ayrıca ağacın kendisi çok heybetli ve estetik bir görünüme sahiptir. Odunu çürümeye karşı son derece dayanıklıdır, bu da onu değerli bir yapı malzemesi yapar.
Çınar (Platanus orientalis): Büyük ve gösterişli yapraklarıyla gölge sağlayan dayanıklı bir ağaç.
Ihlamur (Tilia spp.): Hoş kokulu çiçekleri ve gölgelik sağlayan yapısıyla bilinen bir ağaç.
Akçaağaç (Acer spp.): Renkli yaprakları ve hoş görünümü ile dikkat çeken bir ağaç türü.
Erik (Prunus spp.): Meyve veren ve çiçek açan dekoratif bir ağaç türü.
Manolya (Magnolia spp.): Büyük çiçekleri ve estetik görünümüyle bilinen gösterişli bir ağaç.
Zeytin (Olea europaea): Akdeniz iklimine uygun, yeşil yaprakları ve meyveleriyle popüler bir ağaç.
Bahçeniz için en uygun ağacı seçerken bu faktörleri göz önünde bulundurarak yerel peyzaj uzmanlarından veya bahçe merkezlerinden de tavsiye alabilirsiniz.
Barbaros Hayrettin Paşa mh. 1993 sok. No:22A Esenyurt/İstanbul - TÜRKİYE
0 533 661 40 47
www.fatihdelibalta.com All Rights Reserved. Designed by Fatih Delibalta
